2000-2004: Sự trỗi dậy của ngành công nghiệp game hiện đại

Nếu thập niên 90 là thời kì của những bước đại nhảy vọt về công nghệ, thì khởi đầu của thiên niên kỉ mới là thời điểm thay da đổi thịt về kinh doanh. Đây là giai đoạn hợp nhất đã định hình lại ngành công nghiệp game.

Trước đó, thế hệ console thứ năm thành công do PlayStation và Nintendo 64 tiên phong đã bán được hàng triệu máy và mở rộng đáng kể đối tượng người chơi. Giờ đây, PlayStation 2 đang dẫn đầu thế hệ console thứ sáu và phá vỡ mọi kỉ lục về doanh số, cuối cùng trở thành hệ máy console bán chạy nhất mọi thời đại. Tuy nhiên, chi phí phát triển cho đồ họa 3D cầu kì vẫn tiếp tục tăng với tốc độ đáng báo động – sản xuất game giờ đã là một ngành kinh doanh siêu lợi nhuận, nhưng cũng cực kì rủi ro.

Mặc dù máy tính cá nhân trở nên phổ biến hơn bao giờ hết, hệ máy PC lại bị lu mờ trước thành công rực rỡ của PS2. Một vài công ty PC như Maxis, Valve và Blizzard đã gặt hái thành công vang dội với các tựa game đình đám như The Sims, Counter-Strike và Diablo II, nhưng danh sách bán chạy nhất hoàn toàn nằm dưới sự thống trị của console và máy chơi game cầm tay.

Những ông lớn PC trước đây như Sierra, Brøderbund và Origin đã bị bán vào cuối những năm 90, và bối cảnh khó khăn đầu những năm 2000 đã chứng kiến sự sụp đổ của Interplay, SSI, Westwood Studios, DreamForge, Infogrames, MicroProse, Acclaim và 3DO Company, cùng với nhiều công ty khác.

EA và Activision đã thâu tóm nhiều công ty trong số này, củng cố thêm vị thế thống trị tại thị trường Mỹ, trong khi những công ty khác không còn lựa chọn nào ngoài việc đóng cửa và tuyên bố phá sản. Nhiều nhà phân tích đã đưa ra những lời tiên tri ảm đạm về "Cái chết của ngành game PC" vào thời điểm đó, và mặc dù không chết, game PC chắc chắn đã chịu ảnh hưởng nặng nề trong những năm 2000.

Tại Nhật Bản, nhiều công ty sẽ sáp nhập để giải quyết chi phí phát triển ngày càng tăng: Square sáp nhập với Enix, Bandai với Namco, Koei với Tecmo và SEGA với Sammy Corporation. Về phía phần cứng, tình hình cũng trở nên căng thẳng hơn, khi Nvidia mua lại 3dfx và AMD mua ATI, biến thị trường card đồ hoạ thành thế nhị quyền giữa AMD và Nvidia cho đến tận ngày nay.

Thay đổi lớn nhất xảy ra ở thị trường console: SEGA rời cuộc chiến với tổn thất nặng nề sau những thất bại liên tiếp của Saturn và Dreamcast. Tuy nhiên, một đối thủ mới đã trỗi dậy và thế chỗ SEGA: Microsoft.

Là hệ máy console thành công đầu tiên của Mỹ kể từ cuộc khủng hoảng năm 1983, Xbox sẽ có tác động lớn đến cả ngành công nghiệp. Do gần gũi về văn hoá và địa lí với các nhà phát triển phương Tây, Xbox đã mở đường cho các công ty mong muốn thử sức với thị trường console đang nở rộ. Để giúp họ dễ dàng tiếp cận, Xbox (rút gọn của "DirectX Box") ngay từ đầu đã được thiết kế để giúp các nhà phát triển PC kì cựu có thể dễ dàng hiểu và làm việc với máy.

Báo hiệu sự khởi đầu của một kỉ nguyên mới, đầu những năm 2000 là thời điểm chuyển mình, và các công ty chỉ có lựa chọn thích nghi hoặc chết.

Xu hướng:

Game trực tuyến: Internet đã chứng minh vai trò là "ứng dụng ăn khách" trên PC, cuối cùng trở thành lí do để mọi gia đình đều sở hữu một chiếc máy tính và thu hút những người không có kiến thức nền tảng về trò chơi hay công nghệ. Những tựa game PC như The Sims hay RollerCoaster Tycoon đều trở thành hiện tượng trong cộng đồng người chơi phổ thông này, nhưng to hơn cả vẫn là những cộng đồng trực tuyến như Neopets, Habbo Hotel và Club Penguin, hay những cổng game flash trực tuyến như Newgrounds, game trên trình duyệt như Travian và Bejeweled, cũng như game thời trang và tìm đồ vật.

Neopets là một trang web nuôi thú cưng ảo ra mắt vào năm 1999 và nhanh chóng trở nên nổi tiếng, đạt mốc 35 triệu người dùng vào năm 2005.

Bong bóng Dot-com: Chủ đề này có thể không liên quan lắm, nhưng lại là mấu chốt để hiểu về sự bất an bao trùm đầu những năm 2000. Với sự ra đời và phổ biến của mạng Internet, nhiều công ty đã bất ngờ nổi lên và kiếm được hàng tỉ đô la, chẳng hạn như Yahoo, Amazon và Google. Nhiều người đã cố gắng làm theo và thành lập công ty trực tuyến như một lộ trình vững chắc để kiếm tiền nhanh chóng. Khi bong bóng vỡ vào năm 2000, vô số công ty đã phá sản, tiền bạc bốc hơi và các nhà đầu tư trở nên cảnh giác với những "mỏ vàng" công nghệ như trò chơi điện tử.

Chỉ số NASDAQ tăng vọt vào đầu năm 2000, được thúc đẩy bởi sự đầu cơ vào các công ty trực tuyến, sau đó đã giảm mạnh.

Máy chơi game cầm tay: Sau khi thành công của Pokémon giúp hồi sinh máy Game Boy đã tồn tại cả thập kỉ, Nintendo nhanh chóng phát triển các hệ máy cầm tay (handheld) mới. Game Boy Color ra mắt năm 1998, theo sau là Game Boy Advance vào năm 2001. Mặc dù hai hệ máy này đều bán rất chạy, nhưng thành công lớn nhất của họ lại là Nintendo DS, phát hành năm 2004 và cho đến nay vẫn là máy chơi game cầm tay bán chạy nhất mọi thời đại. Năm 2004, Sony cũng ra mắt PlayStation Portable (PSP) và bắt đầu một cuộc chiến kéo dài đến thế hệ kế nhiệm, dòng 3DS và dòng PS Vita yểu mệnh.

Tất cả các mẫu Nintendo DS đã bán được tổng cộng hơn 150 triệu bản, trở thành hệ máy phổ biến thứ hai chỉ sau PS2.

2000:

The Sims là một cú hit bất ngờ, bán được 12 triệu bản và soán ngôi game PC bán chạy nhất của Myst. Thương hiệu The Sims đã bán được tổng cộng hơn 200 triệu bản tính đến năm 2016.

PlayStation 2 ra mắt. Thống trị thời kì những năm 2000, đây là hệ máy console bán chạy nhất trong lịch sử, với doanh số hơn 155 triệu bản.

2001:

Bejeweled ra mắt, ban đầu là một game trên trình duyệt, về sau sẽ có nhiều bản port và phần tiếp theo. Một thành công với người chơi phổ thông, series này có hơn 150 triệu lượt tải về.

GameCube là một canh bạc vào console "thân thiện với gia đình", nhưng gặp khó khăn do thiếu trò chơi của bên thứ ba và bán được 21 triệu bản.

Grand Theft Auto III trở thành một hiện tượng toàn cầu, bán được 14 triệu bản trên tất cả các nền tảng, phổ biến thể loại sandbox thế giới mở và mở ra một cuộc tranh luận mới về bạo lực trong trò chơi điện tử.

Xbox là màn chào sân của Microsoft trong cuộc chiến console. Hệ máy này sẽ thay đổi cục diện ngành trò chơi điện tử tại Hoa Kỳ và bán được 24 triệu bản.

2023:

AMD tạo ra bộ xử lí 64-bit đầu tiên dành cho gia đình, cho phép PC sử dụng hơn 4GB RAM. Đến năm 2005, AMD và Intel cũng giới thiệu các bộ xử lí đa lõi mới cho máy tính để bàn.

2004:

Facebook ra đời. Ban đầu chỉ dành cho sinh viên, nhưng đã mở cửa vào năm 2006 và trở thành mạng xã hội lớn nhất thế giới, với hơn 1,8 tỉ người dùng.

Half-Life 2 mang đến một engine vật lí sáng tạo và hướng tiếp cận điện ảnh hơn. Đi kèm với nền tảng Steam mới phát hành của Valve, trò chơi này sẽ mở đường cho các bản mod phổ biến như Garry’s Mod.

World of Warcraft ra mắt và trở thành chuẩn mực cho MMO phương Tây. Game đạt đỉnh điểm 12 triệu người đăng kí vào năm 2010, nhưng vẫn rất phổ biến về sau.