2015-2019: Màn hình nhỏ kiếm lời to

Chưa bao giờ có nhiều trò chơi ra đời đến thế, và cũng chưa bao giờ có nhiều người chơi đến vậy – kể cả những người chưa từng có cơ hội tiếp cận trước đây. Steam đã tăng từ 379 trò chơi mới được phát hành vào năm 2012 lên 8.033 trò chơi vào năm 2019.

Thay vì nỗ lực thẩm định, họ đã chuyển sang cung cấp các công cụ tìm kiếm tốt hơn khi nhận ra rằng họ không thể dự đoán trò chơi nào sẽ phổ biến. Dù cuộc đua đã trở nên khốc liệt hơn, các nhà phát triển cũng có nhiều lựa chọn mới như Itch.io và Epic Games Store thay cho Steam. Cơn sốt Kickstarter đã dịu lại nhưng gây quỹ cộng đồng vẫn là một công cụ phổ biến, và các trang web như Patreon cho phép người hâm mộ tài trợ trực tiếp cho đủ loại dự án, từ shader của Minecraft đến game chỉ dành cho người lớn như Summertime Saga. Nhiều bom tấn đình đám vẫn tồn tại, nhưng giờ đây thị trường ngách nào cũng có game dành riêng cho mình, từ những "walking sim" thiên về kể chuyện, "boomer-shooter" lấy cảm hứng từ thập niên 90, cho đến RPG hardcore kiểu cổ điển.

Công nghệ cũng đã giúp game dễ tiếp cận hơn – trong khi những người đam mê giờ đây sẽ nhắm đến đồ hoạ 4K và ray-tracing, chip đồ họa tích hợp mới khiến ngay cả một chiếc laptop giá rẻ không có GPU cũng có thể chạy các game phổ biến như Liên Minh Huyền Thoại, DOTA 2, Counter-Strike: GO và GTA V.

Dẫu vậy, vẫn không có gì sáng bằng game di động. Gia nhập hàng ngũ thành công vang dội như Clash of Clans và Candy Crush Saga là những tên tuổi mới với đủ loại trải nghiệm đa dạng hơn – từ Fortnite, Lineage M, Asphalt hay Pokémon GO cho đến các cú hit indie như Among Us và Monument Valley. Điều này đã phá vỡ hình ảnh "game phổ thông cho các mẹ", thu hút một lượng khán giả mới và trẻ trung hơn.

Hầu hết đều miễn phí và dễ tiếp cận với bất kì ai có điện thoại thông minh, game điện thoại cũng tìm thấy đối tượng người chơi mới ở các quốc gia phía Nam toàn cầu, tiếp cận hàng triệu người chơi ở Mỹ Latinh, Châu Phi, Ấn Độ và Đông Nam Á. Free Fire của Garena đã đạt được con số 150 triệu người chơi hằng ngày như vậy – xây dựng cộng đồng ở các khu vực vốn bị bỏ quên từ trước đến nay.

Trong khi đó, thị trường console lại phải thích nghi. Số lượng người chơi không ngừng tăng trưởng theo cấp số nhân, nhưng thế hệ console thứ 8 đã gặp khó khăn khi tiếp cận nhóm đối tượng mới này và thâm nhập các thị trường mới nổi như Ấn Độ và Trung Quốc. Những ý tưởng như cảm biến chuyển động đã không tạo được dấu ấn, vì vậy PS4 Pro và Xbox One X đã được phát hành dưới dạng "giữa thế hệ", nhắm đến những người đam mê muốn có đồ hoạ 4K và tốc độ khung hình mượt hơn. Microsoft cuối cùng đã phải từ bỏ mảng game độc quyền trên console, phát hành cả trên PC và tập trung mạnh vào dịch vụ đăng kí Xbox Game Pass.

Theo Newzoo, game điện thoại đã đạt doanh thu 70 tỉ USD vào năm 2018, lần đầu tiên vượt qua cả thị trường PC và console cộng lại. Khi những tên tuổi đa nền tảng độc đáo như Fortnite, Among Us và Genshin Impact mang lại cùng một trải nghiệm trên cả di động, PC và console, chính cách chúng ta nghĩ về nền tảng cũng đang thay đổi.

Xu hướng:

Roblox: Ra mắt trên PC vào năm 2006, Roblox là một tựa game trực tuyến miễn phí, trong đó trẻ em có thể chơi với những bộ LEGO ảo, xây dựng công trình cho người chơi khác khám phá hoặc làm những trò chơi mô phỏng vật lí đơn giản. Không ngừng mở rộng và nâng cấp, Roblox đã tăng trưởng theo cấp số nhân sau khi được chuyển hệ sang iOS vào năm 2012 và Android vào năm 2014, đạt hơn 100 triệu người chơi vào 2019 – chủ yếu là trẻ em dưới 16 tuổi. Tính đến năm 2021, Roblox đã lưu trữ hơn 50 triệu trò chơi, nhưng bị cáo buộc bóc lột những người chơi trẻ tuổi tạo ra các trò chơi đó.

Những trò chơi nổi tiếng nhất trên Roblox có đến hơn một tỉ lượt chơi mỗi trò, chẳng hạn như Jailbreak, Piggy và Adopt Me!.

Chơi theo thuê bao: Tiếp bước những dịch vụ như Netflix và Spotify, nhiều công ty game bắt đầu cung cấp các dịch vụ đăng kí gói thuê bao cho phép người chơi truy cập vào một kho game lớn. EA Play khởi động vào năm 2014, nhưng mô hình này chỉ trở nên phổ biến với Xbox Game Pass vào năm 2017, khi Microsoft đưa những tên tuổi nặng kí như Sea of Thieves lên Game Pass ngay trong ngày phát hành. Động thái này đã thu hút một lượng lớn người chơi cố định, những người sẵn sàng "móc hầu bao" cho micro-transaction hơn. Nhiều nền tảng khác cũng nhanh chóng áp dụng mô hình này, chẳng hạn như Apple Arcade vào năm 2019.

Xbox Game Pass có hơn 18 triệu người đăng kí vào năm 2021, cung cấp một thư viện tự động cập nhật với hơn 400 trò chơi.

Loot box: Hộp quay thưởng có rất nhiều phiên bản tiền nhiệm, từ trò chơi thẻ bài và máy "gachapon" của Nhật Bản đến trò MMO ZT Online (征途, 2006) của Trung Quốc. Mô hình này dần phát triển, từ thùng trong Team Fortress 2 cho đến gói cầu thủ trong FIFA Ultimate Team, đạt đến đỉnh điểm vào giữa những năm 2010. Người chơi phản đối mô hình này trong game chơi đơn như Middle-earth: Shadow of War (2017), trong khi các bậc phụ huynh và chính trị gia bắt đầu coi đây là một loại hình cờ bạc dành cho trẻ em và áp đặt các quy định. Đối mặt với phản ứng dữ dội, nhiều trò chơi đã từ bỏ ý tưởng này.

*Overwatch* vẫn có loot box (hộp quay thưởng), nhưng đã phải ngừng cung cấp chúng ở các quốc gia như Bỉ và Trung Quốc do luật mới.

2016:

Pokémon GO ra mắt, đạt hơn 500 triệu lượt tải xuống chỉ trong vòng chưa đầy một năm và trở thành một hiện tượng toàn cầu. Đây là một trong những chủ đề lớn nhất của năm 2016, thu hút mọi đối tượng người chơi.

Oculus Rift ra mắt, gây quỹ thành công trên Kickstarter vào năm 2012 và được Facebook mua lại vào năm 2014, khơi mào một làn sóng mới của các thiết bị và trò chơi thực tế ảo (VR).

PlayStation 4 Pro ra mắt, mang đến một bản nâng cấp console giữa thế hệ, với phần cứng cải tiến nhằm mang đến hình ảnh 4K.

2017:

PUBG: Battlegrounds ra mắt, khơi mào thể loại "battle royale". Bản gốc bán được hơn 70 triệu bản, trong khi bản port di động năm 2018 có hơn 1 tỉ lượt tải xuống.

Xbox One X ra mắt. Như PS4 Pro, đây là phiên bản nâng cấp phần cứng giữa thế hệ. Xbox One S cũng thay thế mẫu Xbox One cơ bản.

Nintendo Switch ra mắt, một hệ máy console lai có thể kết nối với TV hoặc chơi khi đang di chuyển. Rất thành công với doanh số bán được hơn 110 triệu bản tính đến tháng 8 năm 2022.

2018:

NES Classic ra mắt. Đây là máy console nhỏ gọn với 30 trò chơi được cài đặt sẵn, khởi đầu một làn sóng ngắn ngủi của máy console "hoài cổ" nhỏ gọn.

Dòng GeForce RTX của Nvidia ra mắt, mang đồ hoạ ray-tracing (dò tia) đến với đại chúng. Năm 2020, ray-tracing cũng sẽ xuất hiện trong card đồ họa của AMD và thế hệ console tiếp theo.

Epic Games Store khởi động. Một cửa hàng game PC kĩ thuật số ra đời nhằm cạnh tranh với Steam, Epic Games Store tạo lợi thế cạnh tranh bằng cách tính phí hoa hồng thấp hơn, kí kết thoả thuận độc quyền và thường xuyên tặng game miễn phí.

2019:

Sự kiện Showtime diễn ra bên trong Fortnite, với 10 triệu người chơi xem buổi hoà nhạc ảo của nghệ sĩ EDM Marshmello. Nhiều buổi hoà nhạc lớn hơn thế đã diễn ra sau đó.