Fallout: Game nhập vai hậu chiến tranh hạt nhân

Interplay, 1997. Windows, MS-DOS và Mac

Fallout đã có một quá trình phát triển đầy chông gai, liên tục bị doạ dừng dự án và rất nhiều nội dung được các nhà phát triển thực hiện trong thời gian rảnh rỗi cá nhân. Sau sự thành công của Diablo, họ đã chịu sức ép nặng nề muốn biến trò chơi thành một game RPG nhiều người chơi theo thời gian thực.

Thật khó để truyền tải hết được tầm quan trọng của game Fallout đầu tiên đối với CRPG. Điều này không chỉ vì hiện tại hầu hết mọi người khi nhắc đến dòng fallout đều nghĩ đến các game dạng thế giới mở của Bethesda, mà lí do chính còn bởi tầm ảnh hưởng của game rộng đến mức rất khó để nhận biết.

Thể loại JRPG, RTS và FPS nở rộ vào năm 1996, nhưng CRPG lúc đó gần như chỉ còn ngắc ngoải với việc Daggerfall là tựa game lớn duy nhất được phát hành trong năm 1996. Diablo ra mắt vào đầu năm 1997 nhận được nhiều lời khen ngợi, nhưng nhìn chung thể loại RPG vẫn mang đến cảm giác cũ kĩ và bị hạn chế, nhất là khi so sánh với các game JRPG như Chrono Trigger năm 1995. Các game CRPG lúc này thường bị coi là tuyến tính, thiên nặng về chiến đấu và thường có cốt truyện cực kì tệ.

Fallout đã thay đổi mọi thứ. Là game kế thừa phần hồn của Wasteland, Fallout thể hiện một thế giới hậu tận thế với phong cách tương lai hoài cổ dựa trên văn hoá nước Mỹ những năm 1950, với văn phong sắc sảo theo lối lạc quan đen tối, mỉa mai.

Bạn vào vai công dân của một vault (hầm ngầm) dưới lòng đất, phải rời khỏi cuộc sống an toàn khi được giao nhiệm vụ mạo hiểm dấn thân vào vùng hoang địa nhiễm phóng xạ để đi tìm con chip điều khiển hệ thống lọc nước, hay gọi vắn tắt là "Water chip". Fallout mang đến một thế giới mở rộng lớn, không tuyến tính đầy rẫy hiểm nguy, nhưng đây không phải là một game RPG đi quét hầm ngục. Phần lớn thời gian bạn sẽ dành để đi đến một vài thị trấn còn sót lại, đối đầu với địch thủ nguy hiểm nhất của nhân loại: những người khác.

Trận chiến diễn ra theo lượt và sử dụng điểm hành động, phiên bản đơn giản hoá của Đơn vị thời gian (Time Unit) trong X-COM. Game cho phép bạn ngắm bắn vào các bộ phận nhất định trên cơ thể kẻ địch để làm mù hoặc gây thương tích.

Cần phải nói rằng Fallout rất thành công trong việc tạo dựng bầu không khí và xây dựng thế giới. Mọi thứ đều tuân theo logic nội tại mạch lạc; phần nhạc nền mang tính cảnh báo trước; và người biên kịch hiểu rõ cách tạo ra sự căng thẳng. Hãy xem cách game giới thiệu về loài Deathclaw: đầu tiên chỉ là lời đồn thổi sau đó dần dần là sự thật ai cũng biết. Quá xuất sắc.

Tuy nhiên, yếu tố khiến trò chơi nổi bật là số lượng (và cả chất lượng) các lựa chọn để nhập vai. Fallout không phải là game RPG đầu tiên cho phép người chơi lựa chọn, nhưng đây là game đầu tiên được thiết kế hoàn toàn xoay quanh các tuỳ chọn này. Mục tiêu của nhà phát triển là mọi nhiệm vụ đều có thể giải quyết theo ít nhất ba phương thức: chiến đấu, đối thoại hoặc lén lút. Và họ đã thành công.

Một nhiệm vụ phụ đơn giản như câu chuyện đám phỉ Raider bắt cóc một cô gái có rất nhiều phương án tiếp cận: người chơi có thể tiêu diệt hết toán cướp, hoặc thuyết phục bọn chúng thả cô ta ra, hoặc lẻn vào và cậy khoá cánh cửa buồng giam cô gái. Điều này vốn đã ấn tượng ngay cả theo tiêu chuẩn hiện đại, nhưng Fallout còn đi xa hơn thế. Người chơi có thể: trao đổi để chuộc cô gái; đặt bom phá cửa buồng giam; mặc kệ cô ta và nhập hội Raider; thách thức gã thủ lĩnh đấu tay đôi; hay thậm chí là cải trang thành người thủ lĩnh trước đó của toán cướp.

Mỗi lần chơi bạn sẽ tìm được các giải pháp mới, và nhà thiết kế không ngại việc người chơi có thể bỏ lỡ nội dung. và nhà thiết kế không ngại việc người chơi có thể bỏ lỡ nội dung. Khi được giao nhiệm vụ dọn sạch một ổ bò cạp nhiễm xạ trong hang, bạn có thể từ từ tiêu diệt từng con một hoặc chỉ đơn giản là cho nổ tung cửa hang.

Đằng sau tất cả những yếu tố nói trên là hệ thống nhân vật thú vị. Fallout vốn ban đầu dựa trên GURPS, hệ thống RPG cờ bàn phổ biến và linh động. Nhưng yếu tố bạo lực trong game đã dẫn đến việc chủ sở hữu bản quyền từ chối thương thảo. Sau đó, các nhà thiết kế đã nhanh chóng tạo ra bộ quy tắc riêng của họ: hệ thống SPECIAL.

Dựa trên 7 chỉ số và 18 kĩ năng từ Vũ khí hạng nhẹ (Small Weapons) đến Lén lút (Sneak), Sửa chữa (Repair) và Đối thoại (Speech), game mang đến rất nhiều lựa chọn nhập vai tuyệt vời. Chính hệ thống này kết hợp với việc có nhiều cách để giải quyết mỗi nhiệm vụ giúp bạn có thể thực sự chơi thế nào cũng được.

"GURPS là một nguồn ảnh hưởng lớn đối với tôi. Với việc có hệ thống phổ thông cho phép sử dụng bất kì bối cảnh nào, cuối cùng tôi cũng có thể vẽ ra câu truyện phiêu lưu tuỳ thích mà không lo game sẽ không hoạt động. Truyện khoa học viễn tưởng trong không gian, cuộc phiêu lưu của siêu anh hùng, hệ thống siêu năng lực được cân bằng... GURPS đã đưa tôi đến với thế giới phiêu lưu vượt ra ngoài phạm vi của sự ảo tưởng."

– Tim Cain, Nhà sản xuất, thiết kế và lập trình chính của Fallout

Tuỳ thuộc vào chỉ số của nhân vật mà các vật phẩm và kĩ năng cũng như lựa chọn hội thoại mới có thể xuất hiện, nhưng chúng không được đánh dấu. Bạn sẽ phải đọc mọi thứ và quyết định xem câu trả lời nào tốt hơn.

Trong Fallout, bạn hoàn toàn có thể chơi theo cách hoà bình, dùng lời lẽ để giải quyết mâu thuẫn và hoàn thành trò chơi mà không cần giết ai cả. Ngay trùm cuối cũng có thể lắng nghe lời khuyên nhủ của bạn. Hoặc bạn có thể làm điều ngược lại và giết tất cả mọi người. Hay là chơi một nhân vật có trí thông minh thấp đến nỗi hắn ta thậm chí còn không thể nói chuyện một cách bình thường?

Trò chơi phản hồi với tất cả những lựa chọn đó theo cách có ý nghĩa, bao gồm cả những phần kết (mà giờ đã trở nên nổi tiếng) cho thấy hệ quả từ các hành động của bạn. Lần chơi đầu tiên có thể sẽ không kéo dài quá 20 tiếng vì trò chơi khá ngắn và bị giới hạn thời gian, nhưng bạn có thể dễ dàng dành hàng trăm giờ để chơi lại, thử các nhân vật và cách chơi mới.

Điều đáng buồn là Fallout không hoàn hảo. Trận chiến có thể mang đến cảm giác thoả mãn nhờ các hoạt cảnh tuyệt vời, UI nhanh gọn và thiết kế âm thanh hấp dẫn, nhưng cũng thiếu mất chiều sâu và không cân bằng: các đòn trí mạng (critical hit) quá mạnh. Ngoài ra cũng có vài điểm nhỏ gây khó chịu, chẳng hạn như các nhân vật đồng hành AI mà bạn có thể chiêu mộ đều ngốc đến mức kì cục.

Bạn sẽ chu du qua vùng hoang mạc trên bản đồ thế giới, cố gắng mở ra các khu vực mới và tránh các trận chiến ngẫu nhiên.

Phần hậu bản, Fallout 2 (1998), cải thiện những điều này cũng như bổ sung thêm rất nhiều nội dung và cải tiến, qua đó được nhiều fan coi là game hay nhất trong cả dòng Fallout. Tuy nhiên, bản game gốc vẫn sẽ luôn là trải nghiệm súc tích và được viết rất chuyên nghiệp mà bất kì fan RPG nào cũng nên chơi qua. Mà không chỉ một mà còn chơi lại nhiều lần nữa!

Fallout đã mở ra một lối đi mới cho CRPG, đem ý tưởng "lựa chọn và hệ quả" tiến sâu vào các phiên bản hiện đại của thể loại này. Nhưng đáng tiếc là đến ngày nay, có rất ít game đạt được đến tiêu chuẩn ấn tượng mà Fallout đã đặt ra từ 20 năm trước. FE

Mod:

Fallout Fixt: Gói tập hợp nhiều bản sửa lỗi và bản mod tuỳ chọn.

Fallout Et Tu: Chuyển toàn bộ nội dung game sang engine của Fallout 2, sửa lỗi cũng như thêm rất nhiều cải tiến và bản mod tuỳ chọn. Vô cùng khuyến khích chơi.

Fallout mang đến các ý tưởng như chọn Perk (tạm dịch: Kỹ năng đặc biệt) sau mỗi vài cấp mà sau này D&D phiên bản 3 đã bắt chước với hệ thống Feat.

Phiên bản phát hành đầu tiên của Fallout có giới hạn thời gian mà bạn có thể thay đổi. Do các phản hồi tiêu cực, trong bản vá 1.1 giới hạn này đã được kéo dài đáng kể, nhưng bản mod Fallout Fixt có thể hoàn trả về giới hạn ban đầu.