Nghệ thuật vẽ bản đồ

Người viết: Scorpia

Nhiều game thủ ngày nay coi tính năng tự động vẽ bản đồ là hiển nhiên. Có lẽ họ không thể tưởng tượng nổi một sản phẩm thiếu đi tính năng đó. Tất nhiên, "thế hệ lão thành" chúng tôi (khụ khụ) thì khác. Những ai từng trải qua "thời kì hoàng kim của trò chơi điện tử" chắc chắn vẫn nhớ, thậm chí nhớ rất rõ niềm vui của việc tự tay vẽ bản đồ.

Tôi đã tự rút ra bài học từ khá sớm. Lang thang một lúc trong mê cung của Colossal Cave và Zork, tôi nhận ra rằng mấy mảnh giấy nháp hay vài tờ giấy trộm từ máy in sẽ chẳng làm nên trò trống gì. Đã đến lúc phải thật nghiêm túc rồi. Tôi mua một xấp giấy kẻ ô, một gói bút chì, và thứ quan trọng nhất, một vỉ tẩy.

Thật ra, việc ngồi vẽ bản đồ mấy game phiêu lưu cũng không đến nỗi quá kinh khủng đâu. Ngoại trừ vài cái bẫy khó chịu hay mê cung đánh đố, thì mọi thứ khá đơn giản, và quan trọng nhất là không có thứ gì ngoài kia đang rình rập để biến bạn thành bữa trưa. Tuy nhiên, RPG lại là một câu chuyện hoàn toàn khác.

Dù chỉ chạy trên những cỗ máy 8-bit đơn sơ, RPG thời đó đã rất rộng, và càng lớn hơn vì quá trình vẽ bản đồ diễn ra cực kì chậm chạp. Bạn (hay đúng hơn là tôi) đang đứng đó cặm cụi vẽ từng ô một, còn lũ quái ở kia chỉ chực nhảy xổ ra xé xác, moi tim, phổi và đủ loại nội tạng tổng hợp làm món khai vị.

Một số công ty như Sir-Tech và New World Computing thậm chí còn tặng kèm giấy kẻ ô vuông trong hộp game của họ.

Chỉ trong chớp mắt, bạn đã bị quay vòng vòng, và phải mất đến hai mươi phút sau (nếu hên) mới phát hiện ra bản đồ kì công của mình hình như sai sai. Chỉ cần một game thôi, bạn đã dùng cả đống tẩy để vẽ bản đồ rồi.

Ví dụ tiêu biểu nhất cho sự "đồ sộ" chính là Might and Magic phần đầu tiên. Tôi vẫn còn giữ hơn 50 tấm bản đồ đã vẽ cho trò chơi đó. Đúng vậy, hơn 50 tấm. Nhìn lại những tờ giấy cũ ấy, thật khó tin được mình đã dành nhiều thời gian và công sức để vẽ từng chút một như thế.

May mà còn một điều an ủi: tất cả các hầm ngục đều được chuẩn hoá, có cùng một kích thước và hình dạng. Dĩ nhiên, mỗi game đều có kích thước bản đồ khác nhau, nhưng nếu đang chơi M&M, bạn có thể yên tâm rằng mỗi khu vực ngoài trời, mỗi thị trấn, mỗi tầng hầm ngục đều có kích thước chuẩn là 16×16 ô vuông.

Tất nhiên, điều đó cũng có nghĩa là mỗi khu vực đều có 256 bước nhỏ và từng bước đều được ghi chú cẩn thận. Đương nhiên là có kèm theo ghi chú, chỗ nào có vật phẩm, bẫy nằm ở đâu, thông điệp hiện ra ở điểm nào (và nội dung là gì), v.v. Mà cứ được vài bước là phải chiến đấu với bầy đàn quái vật (không hiểu sao Quái vật tụ theo bầy lại là chi tiết xuất hiện trong mọi RPG luôn; lũ tiểu yêu này chăm chỉ gớm!)

Might and Magic đúng là phóng túng nhất về khoản vẽ bản đồ, nhưng nhiều tựa game khác cũng chẳng kém là bao. Chẳng hạn như The Bard’s Tale, đòi hỏi khá nhiều công sức vẽ bản đồ, dù chỉ có một thị trấn duy nhất và không có khu vực ngoài trời. Riêng trò đó đã là 17 tấm bản đồ, mỗi cái 22×22 ô to tướng, và lũ quái thì chỗ nào cũng thấy mặt.

Tôi không chắc liệu có thể diễn tả hết được cảm giác khi vừa chơi vừa phải tự tay vẽ bản đồ không, nhưng cực thật đấy, chứ chẳng phải đùa đâu. Ừ thì, bạn biết hầm ngục to cỡ nào, vẽ nó lên giấy kẻ ô, đánh số mấy cạnh xung quanh, và thường cũng đoán được chỗ mình bắt đầu là đâu. Giả sử cầu thang thoát hiểm nằm ở tọa độ X3, Y5 đi. Mọi thứ còn lại thì đều là ẩn số.

Một tấm bản đồ từ Bard’s Tale , chằng chịt bẫy xoay và những vùng tối mịt mù. May là không phải mê cung dịch chuyển tức thời đấy.

Bạn bắt đầu đi một bước, vẽ đường lên bản đồ, với hi vọng mong manh rằng mình chưa giẫm lên bẫy xoay khiến cả hội bị đổi hướng, hoặc tệ hơn là một cổng dịch chuyển vô hình đưa bạn đến tận nửa bên kia hầm ngục mà chẳng hề hay biết.

Ngoài ra còn có những ngóc ngách khó chịu, đi qua là cả nhóm mất máu, ma thuật bị vô hiệu hóa, bóng tối bao trùm, có thể rơi xuống hố hoặc bị trượt xuống máng, hoặc tệ hơn nữa là tất cả những thứ đó cùng lúc. Và đừng quên những người bạn Quái vật lúc nào cũng chờ sẵn mỗi bước đi.

Tuy vậy, chúng tôi vẫn kiên cường. Vẫn vẽ bản đồ. Vẫn tiếp tục chiến đấu. Tẩy lia lịa. Gào thét, chửi thề, lầm bầm (không chắc là chỉ lầm bầm) nguyền rủa mấy ông thiết kế ác ôn. Sau đó vẫn tiếp tục vẽ, đánh, tẩy, rồi kêu gào tiếp.

Chúng tôi chịu được hết. Trâu bò lắm. Tận tâm lắm. Chúng tôi là những game thủ hardcore. Chúng tôi là những kẻ khổ dâm. Không một nguyên nhân nào khác có thể lí giải việc vừa xong game là chúng tôi gập mớ bản đồ cũ lại, lôi giấy mới ra và bắt đầu trò RPG tiếp theo.

Tiếc là ngày xưa không có Hội Hướng đạo Trò chơi Hoa Kỳ để phát chuyên hiệu cho bộ môn vẽ bản đồ. Không ai nhận được phù hiệu, và chúng tôi vẫn còn những vết chai để chứng minh nỗ lực của mình.

À vâng, thời kì hoàng kim của trò chơi điện tử. Theo nhiều phương diện, đó thực sự là một quãng thời gian tuyệt vời. Nhưng bạn biết đấy, có những thứ mà tôi chẳng hề thấy nhớ chút nào...

Scorpia là một trong những nhà báo về trò chơi điện tử được quý mến nhất. Từ thập niên 80 đến tháng 4 năm 1999, bà là cây bút chủ lực chuyên viết bài đánh giá và đưa ra gợi ý cho các trò chơi phiêu lưu và nhập vai trên tạp chí Computer Gaming World. Scorpia cũng từng vận hành nhiều mảng liên quan đến game trên Compuserve (GameSIG gốc), Delphi (GameSIG), AOL (Scorpia’s Lair), và GEnie (Games RoundTable).