Arcanum: Of Steamworks & Magick Obscura
Phần tiếp theo của Arcanum đã từng được dự kiến sản xuất, với tên gọi là Journey to the Centre of Arcanum. Lấy cảm hứng từ cuốn tiểu thuyết của Jules Verne, game đáng lẽ sẽ sử dụng engine Source của Valve, nhưng Troika đã gặp thất bại khi kêu gọi số vốn cần thiết.
Theo quan điểm cá nhân, Arcanum là tựa game đem đến trải nghiệm nhập vai hoàn chỉnh nhất trong số các game CRPG đã từng ra mắt. Nếu chỉ chơi một lần, người chơi sẽ không thể khám phá được hết số lượng đồ sộ và chiều sâu của nội dung và cơ chế của game. Thậm chí, chơi hai, ba lần chắc chắn vẫn chưa đủ khám phá hết. Các nhân vật có tuỳ chọn hết sức đa dạng, không chỉ trong phần tạo nhân vật, mà còn trong gameplay lẫn tuỳ chọn lời thoại trong thế giới mở bao la của Arcanum.
Chỉ riêng việc tạo nhân vật trong Arcanum cũng yêu cầu sự đầu tư kỳ công của người chơi. Game không có hệ thống phân lớp, nên bạn sẽ không phải chọn lớp nhân vật. Thế nhưng, bạn sẽ phải lựa chọn trong số 8 chủng tộc cùng hơn 50 câu chuyện lý lịch để tạo nên một nhân vật đúng theo ý bạn, và cũng đúng theo tinh thần trò chơi nhập vai.
Lý lịch của nhân vật có thể có tác động từ nhỏ cho đến vô cùng to lớn. Nếu bạn chỉ muốn một lý lịch nhẹ nhàng và thêm một số hương vị cho nhân vật của mình, bạn có thể chọn làm nhân viên học việc cho một chủ cửa hàng, hoặc là một nhân vật halfling (bán nhân) mồ côi để được một số điểm cộng và điểm trừ nho nhỏ. Nhưng nếu bạn muốn "chơi trội", bạn có thể làm một siêu mẫu, một thiên tài ngớ ngẩn, hay thậm chí cả quái vật của Frankenstein, với những điểm cộng và điểm trừ rất lớn trong nhiều chỉ số và kĩ năng.
Sau khi bạn tạo xong nhân vật của mình, bạn sẽ được xem đoạn phim mở đầu. Người chơi là hành khách trên chuyến bay đầu tiên của khinh khí cầu zeppelin IFS Zephyr, đi từ Caladon tới Tarant. Trên đường bay, con tàu đã bị bắn rơi bởi "hai cỗ máy biết bay kì lạ" được điều khiển bởi những tên Orc. Tại hiện trường, bạn được nghe một người đàn ông gnome đang hấp hối trao cho một chiếc nhẫn bạc, cùng lời dặn "hãy đi tìm cậu bé ấy". Ngay sau đó, một người đàn ông khác xuất hiện, mang tên Virgil, bắt chuyện với bạn. Virgil là người mới được kết nạp vào giáo phái Panarii, và anh ta tuyên bố rằng bạn là hiện thân tái sinh của vị thần cổ đại Nasrudin. Virgil ngỏ ý muốn đồng hành cùng bạn tới Shrouded Hills, một thị trấn gần đó, để gặp vị Trưởng lão của anh. Và từ đó, hành trình của bạn trong thế giới của Arcanum bắt đầu.
Arcanum tự hào với số lượng nhiệm vụ đồ sộ, và các nhiệm vụ đều có nhiều cách khác nhau để giải quyết. Về cơ bản, phương thức giải quyết cũng giống như Fallout với ba cách tiếp cận: chiến đấu, lén lút hoặc ngoại giao. Hệ thống nhân vật phức tạp nhờ vậy cũng được dịp tỏa sáng − một tiên nữ xinh đẹp trong bộ đầm quý phái có thể dễ dàng thuyết phục kẻ sát nhân thú tội, nhưng một gã phù thủy xấu xỉ cũng có thể gọi phép quyến rũ, hay thậm chí dùng phép triệu hồi người chết để lấy lời khai từ nạn nhân.
Thế giới của game rất rộng lớn và mở, hiếm hoi người chơi mới thấy cánh cổng ngăn cách. Có nhiều địa danh phụ rải rác trên bản đồ chờ người chơi khám phá, từ những ngôi đền thờ những vị thần bị lãng quên, cho đến những hầm ngục cổ đại, ngôi làng bí mật, thậm chí cả những "easter egg" nữa.
Nhiều điểm nhấn nho nhỏ đã tạo nên một thế giới Arcanum lôi cuốn. Ví dụ như, mỗi kỹ năng trong game đều có một "sư phụ" bậc thầy. Bạn sẽ phải đi tìm những người này, và thường thì cũng sẽ phải làm một nhiệm vụ đặc biệt của họ nữa, nếu muốn được họ truyền bí kíp. Người chơi có thể nhìn thấy rõ tác động của hành động của mình, hoặc hậu quả của nó khi được lên trang nhất của tờ Tarantian, tờ báo thịnh hành nhất Arcanum. Ngoài ra, người chơi sẽ nghe hoặc đọc những tin đồn, vừa để dẫn họ tới những nhiệm vụ phụ khó tìm, vừa để hé lộ chút ít về những khu vực mới sau này, cũng như kẻ thù chính của game.
"Leonard [Boyarsky], Jason [Anderson] và tôi đều có kinh nghiệm làm các hệ thống nhân vật, nhưng trong Arcanum, chúng tôi muốn tạo ra một hệ thống mà có thể phản ánh bối cảnh của game. Hệ thống này không chỉ cần các kĩ năng công nghệ hay phép thuật, mà còn cần có một cơ chế đo năng lực của nhân vật cho mỗi kĩ năng. Chúng tôi muốn đưa sự xung đột giữa ma thuật và công nghệ ở thế giới của game vào chính bên trong từng nhân vật.
– Tim Cain, trưởng dự án kiêm trưởng nhóm lập trình Arcanum
Bối cảnh của Arcanum khá kì lạ trong số các game CRPG. Game đặt bối cảnh một thế giới high fantasy đang trải qua cuộc Cách Mạng Công Nghiệp, dẫn đến xung đột ở khắp nơi, mà cụ thể là do Phép Thuật đối đầu với Công Nghệ. Xung đột này là thấu kính để người chơi được nhìn thấy nội dung của game, và xung đột này cũng gắn liền với gameplay: một gã người lùn chuyên gia công nghệ sẽ có thể chế tạo ra súng ống và binh khí từ sắt vụn, nhưng các phép thuật và bình dược gần như không có tác dụng với gã. Ngược lại, nhân vật half-elf thông thạo phép thuật của bạn nên sớm học phép dịch chuyển, bởi anh ta sẽ không được phép đặt chân lên tàu hỏa nữa đâu.
Arcanum là một game có quy mô và chiều sâu đáng nể, thế nên chẳng mấy ngạc nhiên khi game vẫn còn thiếu sót và khá nhiều lỗi khi được phát hành. Hệ thống chiến đấu bị chê nhiều nhất do yêu sách của Sierra khi phải có cả hai hệ thống thời gian thực lẫn cả theo lượt. Hệ quả là, chiến đấu trong game tạo cảm giác khá mờ nhạt và không cân bằng, thậm chí còn làm người chơi cảm thấy mệt mỏi khi đi tới những hầm ngục lớn, nhiều giao tranh.
Nhưng ở mặt khác, Sierra cũng đã có công "gửi gắm" Ben Houge tới Troika. Nhờ tài năng của ông, người chơi được thưởng thức những bản nhạc cầu kì, ấn tượng và giàu cảm xúc nhất mà từng được sản xuất cho một tựa game. Các bản tứ tấu đàn dây do ông soạn vừa tạo cảm giác thư thái, vừa khắc họa nên một thế giới Arcanum hùng vĩ. Cùng sự kết hợp của phong cách nghệ thuật steampunk thế kỉ 19, tất cả đã tạo nên một không khí hết sức thú vị.
Thành tựu lớn nhất của Arcanum là việc tạo nên động lực thật sự cho người chơi. Đây là yếu tố quan trọng nhất trong trải nghiệm game, nhưng thực tế thì không nhiều game, tính cả ngoài thể loại RPG, có thể làm được điều này. Trong thế giới đầy xung đột này, người chơi có đủ khả năng không chỉ giải quyết những xung đột ấy, mà còn có thể trục lợi nó, hay thậm chí thêm dầu vào lửa, tùy theo người chơi mong muốn hay kĩ năng đang có.
So với những tựa game trước đó hay thậm chí cả sau này, Arcanum vẫn là thước đo cho thấy CRPG có thể làm được những gì. Cho dù game không đạt được mọi mục tiêu đã đặt ra, nhưng tầm nhìn và tham vọng của sản phẩm đầu tay của Troika vẫn thật sự chấn động. JM
Arcanum Multiverse Edition là một gói mod khổng lồ, với các bản vá và các thay đổi tốt nhất do fan làm. Một bản mod rất đáng có, kể cả cho lần chơi đầu tiên.